Kamienie Na Szaniec Wiki
Advertisement
800px-Flaga PPP

Mały sabotaż – kategoria akcji konspiracyjnych w czasie okupacji niemieckiej (w latach 1939-1945), polegająca na pisaniu antyhitlerowskich haseł na murach, wysyłaniu ostrzeżeń, ośmieszaniu zarządzeń okupanta i dezorganizowaniu jego akcji propagandowych. Mały sabotaż był stosowany przez ruch oporu w wielu krajach okupowanej Europy. Jego znaczenie było głównie psychologiczne – utwierdzał w ludności przekonanie o istnieniu i działaniu ruchu oporu oraz o możliwości zwycięstwa mimo represji. Twórcą pojęcia "mały sabotaż" był prawdopodobnie Aleksander Kamiński, który w listopadzie 1940 roku zamieścił w "Biuletynie Informacyjnym" artykuł pod takim właśnie tytułem.


PLAN został rozbity aresztowaniami już w styczniu 1940 r., ale celowość i skuteczność tych pierwszych akcji propagandowych została doceniona przez innych konspiratorów – stały się inspiracją dla szefa BiP Okręgu Warszawa - miasto Związku Walki Zbrojnej, Aleksandra Kamińskiego, który w grudniu 1940 r. stworzył strukturę stosującą podobne działania, opartą z jednej strony na precyzyjnej organizacji, z drugiej zaś na przemyślanej strategii propagandowej. Nosiła nazwę Organizacja Małego Sabotażu "Wawer", na pamiątkę pierwszych masowych egzekucji, które miały miejsce w Wawrze 27 grudnia 1939 r. (Zbrodnia w Wawrze). Obejmowała ona zasięgiem swego działania Warszawę. Aktywnie włączyli się do niej, m.in., bohaterowie pierwszych akcji małego sabotażu, przelotnie tylko związani z Polską Ludową Akcją Niepodległościową, harcerze 23 WDH, późniejsi bohaterowie Szarych Szeregów: Tadeusz Zawadzki, Aleksy Dawidowski, Jan Bytnar i inni. Na obszarze podwarszawskim funkcjonowała, utworzona i kierowana przez Kazimierza Gorzkowskiego (ps. "Andrzej"), organizacja o analogicznych zadaniach nosząca nazwę "Palmiry". Organizacje te połączono w jedną: "Wawer-Palmiry". Największe i najsłynniejsze akcje małego sabotażu miały miejsce w Warszawie i były dziełem tej właśnie organizacji. Tylko w Warszawie miały też one tak regularny charakter.

Oczywiście, poza akcjami będącymi dziełem tej organizacji, wspomnieć należy o spontanicznej działalności rzeszy anonimowych "amatorów".

Advertisement